1ـ خیر پنهانى و کتمان گرفتارى

من کنوز الجنه البر و اخفاء العمل و الصبر على الرزیا و کتمان المصائب.(1)
از گنجهاى بهشت;نیکـى کـردن و پنهان نمـودن کـار (نیک) و صبر بر مصیبتها و نهان کـردن گـرفتـاریها ( یعنـى عدم شکایت از آنها) است.

2ـ ویژگیهاى زاهد

الزاهـد فـى الـدنیـا مـن لـم یغلب الحـرام صبره و لم یشغل الحلال شکره.(2)
زاهد در دنیا کسى است که حرام بر صبرش غلبه نکند, و حلال از شکرش باز ندارد.

3ـ تعدل در جذب و طرد افراد

احبب حبیبک هـونـا ما عسـى ان یعصیک یـومـا مـا. وابغض بغیضک هـونا ما عسى
ان یکون حبیبک یوما ما.(3)
با دوستت آرام بیا, بسا که روزى دشمنت شود, و با دشمنت آرام بیا , بسـا که روزى دوستت شود.

4ـ بهاى هر کس

قیمه کل امرء ما یحسن (4)
ارزش هـر کسـى آن چیزى است که نیکـو انجـام دهــد, (مـرد را آن بهاست که در دیـده اش زیبـاست . نهج البلاغه شهیــدى, ص 373)

5 ـ فقیه کامل

الا اخبر کم بالفقیه حق الفقیه؟ من لم یرخص الناس فى معاصى الله و لم یقنطهم مـن رحمه الله و لم نومنهم من مکرالله و لم یدع القرآن رغبه عنه الى ما سواه, و لا خیر فـى عباده لیـس فیها تفقه. و لاخیـر فى علم لیـس فیه تفکـر . و لا خیـر فى قرائه لیس فیها تدبر.(5)
آیا شما را از فقیه کامل خبر ندهم ؟ آن که به مردم اجازه نافرمانـى خـدا را ندهد, و آنها را از رحمت خدا نـومید نسازد, و از مکر خـدایشان آسـوده نکند, و از قرآن رو به چیز دیگر نکند, و خیرى در عبادت بدون تفقه نیست, وخیرى در علـم بـدون تفکـر نیست, و خیـرى در قـرآن خـوانـدن بـدون تـدبـر نیست .

6ـ خطرات آرزوى طولانى و هواى نفس

انما اخشى علیکم اثنین: طول الامل و اتباع الهوى, اما طول الامل فینسى الاخره و امـا اتبـاع الهوى فـانه یصـد عن الحق.(6)
همانا بـر شما از دو چیز مـى ترسم :درازى آرزو و پیروى هواى نفس. اما درازى آرزو سبب فرامـوشى آخرت شـود, و اما پیروى از هـواى نفـس , آدمى را از حق باز دارد.

7ـ مرز دوستى

لاتتخذن عدو صـدیقک صـدیقـا فتعدى صـدیقک.(7)
بـا دشمـن دوستت دوست مشـو کـه ( بـاایـن کـار) بـا دوستت دشمنـى مـى کنى .

8ـ اقسام صبر

الصبـر ثلاثه : الصبـر على المصیبه , و الصبـر علـى الطـاعه, و الصبـرعلــى المعصیه.(8)
صبر بر سه گونه است:صبر بر مصیبت, و صبر بر اطاعت, و صبر بر(ترک ) معصیت.

9ـ تنگدستى مقدر

من ضیق علیه فى ذات یده, فلم یظن ان ذلک حسن نظر من الله له فقد ضیع مامولا. و من وسع علیه فى ذات یده فلم یظن ان ذلک استدراج من الله فقد امـن مخوفا.(9)
هر که تنگدست شد و نپنداشت که این از لطف خدا به اوست, یک آرزو را ضایع کرده و هـر که وسعت در مـال یافت و نپنـداشت که ایـن یک غافلگیـرى از سـوى خـداست, در جاى ترسناکى آسوده مانده است.

10ـ عزت نه ذلت

المنیه ولاالدنیه و التجلد و لا التبلـد و الدهـر یومان: فیوم لک و یوم علیک فـاذا کـان لک فلاتبطـر, اذا کـان علیک فلا تحزن فبکلیهمـا ستختبـر.(10)
مردن نه خوار شدن و بى باکى نه خود باختن روزگار دو روز است, روزى به نفع تو و روزى بـه ضرر تـو چون به سودت شد شادى مکـن, و چون به زیانت گردید غم مخور, که به هر دوى آن آزمایش شوى.

11ـ طلب خیر

مـا حـار مـن استخـار , ولانـدم مـن استشـار.(11)
هـر که خیـر جـویـد سـرگـردان نشـود, وکسـى که مشـورت نماید پشیمان نگردد.

12ـ وطن دوستى

عمرت البلاد بحب الاوطان.(12)
شهرها به حب و دوستى وطن آباداند.

13ـ سه شعبه علوم لازم

العلـم ثلاثه: الفقه للادیـان, و الطب للابـدان, و النحـو للسـان.(13)
دانـش سه قسـم است: فقه براى دیـن, و پزشکـى براى تن , و نحـو براى زبان .

14ـ سخن عالمانه

تکلموا فى العلم تبین اقدارکم .(14)
عالمـانه سخـن گـوییـد تـا قـدر شمـا روشـن گـردد.

15ـ منع تلقین منفى

لا تحدث نفسک تفقر و لا طول عمر.(15)
فقـر و تنگـدستـى و طـول عمـر را به خـود تلقیـن نکـن.

16ـ حرمت مومن

سبـاب المـومـن فسق و قتـاله کفـر و حـرمه مـاله کحرمه دمه.(16)
دشنام دادن به مومن فسق است,و جنگیدن با او کفر, و احترام مالش چـون احترام
خونش است.

17ـ فقر جانکاه

الفقـر المـوت الا کبـر, و قله العیـال احـد الیسـارین و هو نصف العیش. (17)
فقر و ندارى بزرگترین مرگ است وعائله کم یکى از دو توانگرى است,که آن نیمى از خوشى است.

18ـ دو پدیده خطرناک

اهلک النـاس اثنـان : خـوف الفقـر و طلب الفخر.(18)
دو چیز مـردم را هلاک کـرده: تـرس از نـدارى و فخـر طلبى.

19ـ سه ظالم

العامل بـالظلـم و المعیـن علیه و الـراضـى به شـرکـاء ثلاثه.(19)
شخص ستمکار و کمک کننـده بـر ظلـم و آن که راضى به ظلم است, هـر سه با هم شریک اند.

20ـ صبر جمیل

الصبر صبـران: صبـر عنـد المصیبـه حسـن جمیل, و احسـن من ذلک الصبر عند ما حرم الله علیک .(20)
صبر بر دو قسـم است: صبر بر مصیبت که نیکـو و زیباست, و بهتر از آن صبر بر چیزى است که خـداونـد آن را حـرام گـردانیـده است.

عظمت قرآن
قال رسول الله(ص): (فضل القرآن على سائر الکلام کفضل الله على خلقه)
رسول خدا(ص) فرمود: برترى قرآن بر سایر سخنان, مانند برترى خداوند است بربندگانش. (1)
قرآن در کنار عترت
قال رسول الله(ص): ( انى تارک فیکم الثقلین ما ان تمسکتم بها لن تضلوا بعدى : کتاب الله و عترتى اهل بیتى لن یفترقا حتى یردا على الحوض)
رسول خدا(ص) فرمود: من در میان شما دو چیز سنگین و (گرانبها) به یادگار مى گذارم: کتاب خدا و اهل بیت من از هم جدا نمى شوند, تا مرا نزد حوض کوثرملاقات کنند.(2)
تعلیم و تعلم قرآن
قال رسول الله(ص): خیارکم من تعلم القرآن و علمه
رسول خدا(ص) فرمود: بهترین شما کسانى هستند که قرآن را آموخته و به دیگران تعلیم مى دهند.(3)
قرآن خواندن جوان
قال الصادق علیه السلام: من قرا القرآن و هو شاب مومن, اختلط القرآن بلحمه و دمه.
امام صادق(ع) فرمود: کسى که قرائت قرآن کند در حالى که جوان با ایمان باشد قرآن با گوشت و خونش آمیخته مى شود. (4)
عمل به دستورات قرآن
قال رسول الله(ص): (ما آمن باالقرآن من استحل محارمه)
پیامبر(ص) فرمود: ایمان نیاورده است به قرآن کسى که حلال بداند چیزهاى را که قرآن حرام کرده است. (5)
تلاوت قرآن در خانه
قال النبى(ص): (نوروا بیوتکم بتلاوه القرآن و لاتتخذوها قبورا" کما فعلت الیهود والنصارى, صلوا فى الکنائس و البیع و عطلوا بیوتهم فان البیت اذا کثر فیه تلاوه القرآن کثر خیره و امتع اهله و اضاء لاهل السماء کما تضیى نجوم السماء لاهل الدنیا)
پیامبر گرامى(ص) فرمود:
نورانى کنید خانه هاى خودتان را به تلاوت قرآن و آن را قبرستان قرار ندهید مانندکارى که یهود و نصارى کردند, نماز را در کلیساها و (کنیسه ها) خواندند و خانه هاى خود را معطل گذاشتند, پس به درستى که اگر زیاد شود تلاوت قرآن در خانه اى خیر و وسعت براى اهل آن زیاد مى شود و آن خانه مى درخشد و به اهل آسمان نور مى دهد, آنچنان که ستاره هاى آسمان به اهل زمین نور مى دهد و مى درخشد. (6)
احترام به قرآن
قال رسول الله(ص): من وقر القرآن فقد وقر الله و من لم یوقر القرآن فقد استخف بحرمه الله. حرمه القرآن على الله کحرمه الوالد على الولد
رسول خدا(ص) فرمود: کسى که از قرآن تجلیل کند, از خدا تجلیل کرده و کسى که قرآن را تجلیل نکند به حریم خدا اهانت کرده است, حرمت و قدر قرآن نزد خدا مانند برترى پدر بر فرزند است.(7)
کسانى که قرآن را به زحمت یاد مى گیرند
قال الصادق(ع): ان الذى یعالج القرآن و یحفظه بمشقه منه قله حفظ له اجران
امام صادق(ع) فرمود: کسى که کشش حافظه اش کم است و با مشقت قرآن را فرا مى گیرد و اجر دارد. (8)
وضو داشتن
قال الامام على بن ابى طالب علیه السلام: لایقرا العبد القرآن اذا کان على غیر طهور حتى یتطهر
على علیه السلام فرمود: هنگامى که وضو ندارید قرآن نخوانید.
مسواک زدن
قال رسول اله صلى الله علیه و آله و سلم: (نظفوا طریق القرآن) قالوا: یا رسول الله: و ما طریق القرآن؟ قال: (افواهکم) قالوا: بماذا؟ قال (بالسواک)
رسول خدا(ص) فرمود: جاده قرآن را پاکیزه کنید. سوال شد: یا رسول الله جاده قرآن کدام است؟ فرمود: دهان. سوال شد: به چه ترتیب؟ فرمود مسواک زدن. (9)
با خضوع خواندن قرآن
قال رسول الله(ص): اقراوا القرآن ما ائتلفت علیه قلوبکم, و لانت علیه جلودکم, فاذا اختلفتم فلستم تقراونه
رسول خدا(ص) فرمود: مادامى که در تلاوت قرآن قلوب شما نرم مى شود و در خود احساس خضوع مى کنید قرآن بخوانید و در غیر این صورت حق تلاوت را اداء نکرده اید.(10)
تدبر و اندیشیدن در آیات
قال على(ع): الا لا خیر فى قرائه لا تدبر فیها
على(ع) فرمود: آگاه باشید که خیرى نیست درتلاوت قرآن بدون تدبر. (11)
نگاه کردن به کلمات قرآن
قال رسول الله(ص): النظر فى المصحف من غیر قراءه عباده
رسول خدا(ص) قرمود: نگاه کردن به صفحات قرآن (حتى بدون خواندن آن) عبادت است.(12)
تلاوت از روى قرآن
قال رسول الله(ص): القراءه فى المصحف افضل من القراءه ظاهرا
رسول خدا(ص) فرمود: تلاوت قرآن از روى قرآن بهتر است تا از حفظ. (13)
قرائت قرآن با صوت نیکو
قال رسول الله(ص): حسنوا القرآن باصواتکم فان الصوت الحسن یزید القرآن حسنا
رسول خدا(ص) فرمود: قرآن را با صورت نیکو زینت دهید که صوت نیکو بر زیبایى قرآن مى افزاید. (14)
صحیح خواندن قرآن
قال رسول الله(ص): اعربوا القرآن والتمسوا غرائبه
رسول خدا ص) فرمود: قرآن را با اعراب صحیح بخوانید و عجائب آن را استخراج کنید. (15)
تلاوت قرآن توام با اخلاص
قال الصادق(ع): ان من الناس من یقرا القرآن لیقال: فلان قارى و منهم من یقرا القرآن لیطلب به الدنیا ولا خیر فى ذلک و منهم من یقرا القرآن لینتفع به فى صلاته و لیله و نهاره.
امام صادق(ع) فرمود: پاره اى از مردم قرآن تلاوت مى کنند که گفته شود چه خوب مى خواند و برخى قرآن مى خوانند براى تامین معاش. در این دو دسته خیرى نیست. ولى بعضى از مردم قرآن مى خوانند که از راهنمایى هاى او بهره مند شوند و در نماز و در حال و شب و روز از آیات الهام بخش قرآن بهره معنوى و فکرى بردارند. (16)
استعاذه پیش از تلاوت قرآن
قال الصادق(ع): اغلقوا ابواب المعصیه بالاستعاذه, وافتحوا ابواب الطاعه بالتسمیه.
امام صادق(ع) فرمود: درهاى معصیت رابا گفتن(اعوذ بالله من الشیطان الرجیم) ببندید و درهاى طاعت را با (بسم الله الرحمن الرحیم) بگشایید.(17)
دعاى پیش از خواندن قرآن
منقول از حضرت رسول(ص) :
اللهم بالحق انزلته و بالحق نزل, اللهم عظم رغبتى فیه واجعله نورا" لبصرى وشفاء لصدرى و ذهابا" لهمى و غمى و حزنى, اللهم زین به لسانى و جمل به وجهى و قو به جسدى وثقل به میزانى, وارزقنى تلاوته على طاعتک آناء اللیل واطراف النهار, واحشرنى مع النبى محمد وآله الاخیار.
(بار خدایا قرآن را به حق نازل کردى و به درستى هم نازل شده, بار الها میل و رغبت مرا به قرآن بزرگ گردان و آن را روشنایى دیده و شفاى دل و برنده غم و غصه و اندوهم قرار ده, خداوندا زبانم را به خواندن قرآن زینت ده و چهره ام را به سبب آن نیکویى بخش و پیکرم را به پیروى آن نیرومند فرما و میزان علمم را به تبعیت آن سنگین گردان و خواندن قرآن را شب و روز با توفیق فرمانبردارى روزیم فرما و مرا با پیغمبرت حضرت محمد(ص) و آل برگزیده اش محشور گردان).
دعا ختم قرآن
منقول از امام صادق(ع) :
اللهم انى قد قرئت ما قضیت من کتابک الذى انزلته على نبیک الصادق صلى الله علیه و اله, فلک الحمد ربنا, اللهم اجعلنى ممن یحل حلاله و یحرم حرامه و یومن بمحکمه و متشابهه, و اجعله لى انسا فى قبرى وانسا فى حشرى, واجعلنى ممن یرقى بکل آیه قراها درجه فى اعلى علیین برحمتک یا ارحم الراحمین.
(بارالها به راستى و حقیقت خواندنم آنچه را بیان کردى در کتابى که بر پیغمبر راستگویت فرو فرستادى, اى پروردگار ما ستایش وثناء مخصوص تواست, بار خدایا مرا از آنانى که حلال قرآن را حلال و حرام آن را حرام مى دانند و به آیات محکم و متشابه آن ایمان دارند قرار بده و قرآن را مونس در قبر و روز بازپسین من گردان . و مرا از کسانى بگردان که هر آیه اى مى خواند , درجه اى در بالاترین درجات بهشت به او عطا کنند , به رحمتت اى رحیم ترین رحیمان. (18)

-----------------------------------------------------
پى نوشت :
1ـ بحارالانوار ج 92,ص 17.
2ـ بحارالانوار ج 2, ص 99.
3ـ بحارالانوار ج 92,ص 186.
4ـ الکافى ج 2,ص 603.
5ـ بحارالانوار ج 77, ص 160.
6ـ بحارالانوار ج 92, ص 200.
7ـ بحارالانوار ج 92, ص 17.
8ـ بحارالانوار ج 92, ص 202.
9ـ بحارالانوار ج 76, ص 135.
10ـ قرآن در احادیث اسلامى.
11ـ قرآن در احادیث اسلامى.
12ـ بحارالانوار ج 99,ص 65.
13ـ قرآن در احادیث اسلامى.
14ـ قرآن در احادیث اسلامى.
15ـ مستدرک ج 4, ص 372.
16ـ قرآن در احادیث اسلامى.
17ـ بحارالانوار ج 92, ص 216.
18ـ بحارالانوار ج 92, ص 206.

راهکارهای کاهش اضطراب امتحان

1) همواره به خدا توکل کنیم و هر کاری را با نام او شروع کنیم، زیرا یاد خدا آرامش دهنده دل های مضطرب است.(ألا بذکرِالله تطمئن القلوب)

2) بر توانایی های خودمان تأکید کنیم تا اعتماد به نفس، خودباوری و هدف مندی را در خود تقویت کنیم.

3) انتظارات خود را با توانایی های خودمان هماهنگ کنیم و از خود توقع بیش از حد نداشه بایم.

4) قبول کنیم که امتحان، جزئی از فرایند آموزش است. آن را عمکرد طبیعی و معمولی آموزش بدانیم و از حساسیت بی مورد به آن بپردازیم.

5) شرایط فیزیکی و عاطفی مناسب، همراه با آرامش و روحی و روانی را در ایام امتحانات فراهم کنیم.

6) از ابتدای سال تحصیلی با نحوه ی برنامه ریزی درسی، روش صحیح مطالعه و مرور درسها آشنا شویم تا هنگام امتحان از انباشته شدن مطالب درسی و اضطراب امتحان بکاهیم.